Białasów nie ma (poza kilkoma krisznowcami w zaawansowanym stadium), jest masa wąskich uliczek, dwie świątynie na górce – Radha Rani Mandir i Shri Kushal Bihari Ji Mandir – całkiem spoko, a do tego cała masa mniejszych we wsi i kilka kolejnych widocznych z daleka. I dwa guest house’y – Radhika i Shri Ji Atithi. Wbijam się do drugiego za 2 stówy za nockę, rano i po południu robię wycieczkę do mandirów a przez resztę dnia próbuję dojść do ładu z fotkami z Mamallapuram.

Govardhan jest większy, najciekawsze rzeczy są porozrzucane po okolicach, ale jest za gorąco, żeby łazić, robię sobie tylko wycieczkę do jednej wiochy obok, całkiem sympatycznej z resztą. Następnego dnia jadę do Mathury, jeszcze większego miasta, z całkiem sporą świątynia, gdzie się urodził Krishna i z niewiele mniejszym meczetem obok, ale nie można włazić z aparatem, więc też olewam i nazajutrzejszego dnia zmykam do Varanasi.

Do Agry przyjeżdżam wieczorem, nie chce mi się szukać noclegu, koczuję na dworcu. O 3ej wsiadam w pociąg do Mathury, z zamiarem dokoczowania tam, ale w na PKP w Mathurze czeka autobus do Vrindavanu, szybko się zapełnia i koło 5ej rano już jestem w Vrindavanie. Trochę spacerku po ciemnych ulicach, herbatka tu i tam i jakoś czas zlatuje. Im bardziej się przejaśnia tym częściej można spotkać grupki maszerujące do światyń i śpiewające “Hare Hare”.

Po zajrzeniu do jednego czy dwóch hoteli, żeby się spytać o pokój (ale nic wolnego nie ma), spotykam parkę ukraińsko-białoruską Lenę i Jurija. Niby krisznowcy, ale wyglądają i zachowują się normalnie, nawet jak ruscy nie wyglądają. Idziemy razem do ISKCONa (International Society for Krishna Consciousness), bo tam jak powiedział mi jeden z panów przy herbatce jest szansa znaleźć nocleg. Lena idzie obadać temat, z noclegu nici, nie bardzo zajarzyłem dlaczego, ale jakaś pani (Ukrainka oczywiście, na tyle ich tutaj dużo, że nawet niektóry szyldy na sklepach są po rusku) pomoże nam coś znaleźć.  Lądujemy w jakimś nieoznakowanym guest housie z dużą liczbą dużych pokoi (Kuldeep Sharma, Vrinda Diary Products, 70, Chaitnya Vihar 1st, Opp. Radhe Dam, Vrindavan, 400INR za duży pokój z kiblem i ciepłą wodą to całkiem dobra cena, do tego w sklepiku na dole mają dobre jogurciki), wbijamy się do jednego pokoju w 3 osoby więc wychodzi bardzo sensownie.

Ostatniej nocy w ogóle nie spałem, ale niedługo zacznie się akcja na ulicy, szkoda teraz tracić czas. Aparatu niczym nie zabezpieczam myśląc, że może nie będzie źle, ale to nie nasz lany poniedziałek, gdzie z kilometra widać, że zaraz 2 osoby podbiegną oblać wodą. Tutaj na ulicy są tłumy, prawie każdy uzbrojony w kolory woreczek (lub wór), aparat szybko pokrywa się białym kurzem, ja jeszcze szybciej. Wracam do domu ubrać aparat w siatkę. Jest lepiej, ale i tak i proszek wbija się wszędzie. A pierwszy dzień to tak na prawdę jeszcze nie Holi, główna impreza jest drugiego dnia. Wtedy już jest nie tylko proszek czy pianka w sprayu, dochodzą jeszcze wiadra z kolorową wodą. Z ziemi, z powietrza, z przodu, z tyłu… Na ulicy nie masz szans przejść suchym, ale można schować się w świątyni, w jakimś sklepie, czy po prostu siąść na herbatkę.

Koło jednej z herbatek jest koleś podbiegający do ludzi z wiadrem i niby wylewający wodę z wiadra na głowę przyprawiając bidaków o zawał serca, ale wiadro okazuje się być puste. Wszyscy w śmiech, uściski, radhe radhe, i wtedy leci woda z mniejszego wiaderka. Taki żarcik. Wczesnym popołudniem zabawa się kończy, potem można co najwyżej dostać mokrą szmatą.

W międzyczasie pod ISKCONem dajemy z Leną wywiad do Sahra TV. Dziennikarz prosi tybulców o chwilowe nieznęcanie się nad nami, ale mówi też, że po skończeniu wywiadu mogą się na nas rzucić. Co też kilkunastu kolesi z woreczkami uczyniło.

Świątyń jest tu od groma, fotki głównie mam z ISKCONa (gdzie się wbijam zawsze tajnym tylnym wejście, bo przednie jest oblężone przez tłum wizytujących i rzucających proszkiem) i okolic, parę z Banke Bihari, ale niedużo, bo był zakaz. Po drodze do autostrady, z której jeżdżą co chwila autobusy do Delhi jest megawyczesany posąg jakiejś bogini i Hanumana, miejsce się nazywa Maa Vaishno Devi Ashram i jest już właściwie nie we Vrindavanie ale we wsi Chhatikara, jakieś 3km od ISKCONa (z 2 plecakami na plecach to 5km). Niestety tu był zakaz focenia, poza tym słońce nie z tej strony co trzeba, ale zawsze można sobie wygooglać.

Zdjęcia z Holi będą jak ogarnę.

W Chittoorze zaglądam w jakąś ładną uliczkę, doczepia się dziadzio gadający w hindi, więc coś tam sobie gadu gadu, w końcu zaprasza mnie do swojego domku na zrobienie zdjęć i jakieś żarcie i picie. Zdjęcia zrobiłem (wyślę pocztą, adres zapisał mi piśmienny sąsiad dziadzia), “za dżem dziękuję”, skusiłem się tylko na buteleczkę pepsi. Wracam do Vellore.

Pierwsze zdjęcia to freski nieznanego malarza z pocz. XXI w. (farba olejna na tynkowanym murze, wymiary ok 2x3m).

Drugiego dnia mam już kawałek błękitnego nieba oraz odkrywam obok hotelu (jeszcze bliżej niż bengalska knajpa) chiński fast food z momo i kurczakami w 40 odmianach.

W mieście jest fort, ale nic szczegónego, a w forcie jest Jalakanteshwara Temple, w której po pierwsze można fotografować, a po drugie nawet jest co fotografować, sporo różnych przyrządów do modlitwy (figurki, świeczki itp) oraz różne wyrzeźbione żółwie, gołe baby na filarach… Poza tym jest jakiś niezły szpital i koledż medyczny, który przyciąga ludzi z całych Indii – stąd masa bengalskich knajp i hoteli, ludzi gadających w hindi (niektórzy jak widzą, że nie jestem tutejszy to zagadują w hindi a nie po angielsku) i ogólnie taki lekko “międzynarodowy” klimat.

W mieście ulicą płynie taka sama rzeka hindusów jak rano. Licząc, że przepustowość jest 10 osób na sekundę przez cały dzień daje to jakieś pół miliona (moje bardzo zgrubne wyliczenia potwierdza LP). Część osób idzie, część stoi na coś czekając. Koło 18ej nagle wszyscy się zatrzymują, zaczynają krzyczeć w ekstazie, składają ręce do modlitwy, wyciągają aparaty (głównie te w komórkach). Na szczycie góry pojawił się mały jasny punkcik, zapłonął tam ogień – dawno dawno temu w postaci ognia na Mt. Arunachala pojawił się św. Shiva, jest też mnóstwo jeszcze mniejszych punkcików – to ludzie, którzy się wspinają na górę, kiedyś pewnie ze świeczkami, dzisiaj obstawiam, że raczej z latarkami. W całym mieście zaczynają strzelać petardy i sztuczne ognie. Idę na dach hotelu popatrzeć i może jakieś foty porobić.

Kiedy chcę wrócić do pokoju okazuje się, że drzwi na dach są zamknięte od wewnątrz. Pukam, stukam, ale nic się nie dzieje. Na dole na dworze siedzi jakiś hotelowy ziom, więc krzyczę do niego, ale obok ma ulicę z rozkrzyczanym tłumem, wokół strzelają petardy, a do tego przy hotelu rozstawiła się jakaś kapela i coś bzyczą na cały regulator. Gość mnie nie słyszy. Kapela na chwilę przestaje grać, krzyczę ponownie, spogląda w górę, krzyczę po angielsku, że drzwi zamknięte. Wszedł do hotelu, ale czekam i czekam i nic, wyszedł z hotelu i znowu sobie siadł na ławeczce. Kapela znowu zaczęła grać. Po dłuższej chwili (długie mają te kawałki) próbuję ponownie, tym razem po tamilsku wołam „Inge va”, co znaczy „cho no tu”. Wstał, wszedł do hotelu, czekam i czekam i znowu nic, znowu wyszedł i siadł na ławeczce. Kolejna próba jest już skuteczna, bo pojawia się manager gadający po ludzku, zdzieram gardło „DOOOOOOORS!!!!! CLOOOOOOSED!!!!” – poskutkowało, drzwi się po chwili otwierają, ale w sumie pół godziny odczekałem w niepewności czy nie będę musiał spać na dachu. Żeby chociaż było gniazdko gdzie się można podłączyć z laptokiem…

Wychodzę jeszcze raz na zewnątrz coś zjeść. Przy świątyni pali się już nie tylko beczka ale i teren wokół beczki, policja usuwa ludzi sprzed ognia zwężając barierkami przechodliwą część ulicy o połowę, na szczęście o 22ej tłum już jest trochę mniejszy.

Idę do Hotelu Kanna na chilli parotę. Nie ma. Kupuję banany i ciastka i wracam do hotelu. Ogień przed świątynią jest ugaszony. Kapela przed hotelem gra jeszcze co najmniej do 1ej w nocy.

Wieczorem jest ciąg dalszy procesji, która rozpoczęła się rano, ale mnie tu jeszcze nie było – przejazd wielkich kolorowych wozów. W kolejne dni są kolejne procesje z posągami różnych bogów ciągniętymi na traktorach. Jest też słoń, który trąbą błogosławi chętnych.

Na każdym rogu masa policjantów, w sporej części sfeminizowana. W wielu miejscach, i w jakichś przybytkach dla wiernych i pod prywatnymi sklepikami rozdawane jest darmowe jedzenie (ryżowa papka z sosem lub ryżowe kulki). By żyło się lepiej w następnym życiu, tym rozdającym oczywiście, nie tym jedzącym. Ja jednak wolę chilli parotę w jednej z knajpek, jedna z niewielu dobrych rzeczy tutaj. Dwa razy trafiłem w odpowiedni czas, kolejne dwa razy przyszedłem za późno i musiałem szukać alternatywy.

Ostatniego dnia (teoretycznie podczas pełni, ale na moje oko do pełni brakuje jeszcze 1-2 dni) świątynia zostaje otoczona barierkami i kordonem policjantów, przed świątynią stoi metalowa beczka, w której płonie ognisko, ludzie przechodząc obok niej (zatrzymać się na dłużej nie da, bo tłum napiera, w ogóle przejście tego fragmentu jest dosyć hardkorowe, łatwo zostać stratowanym – swoją drogą parę tygodni wcześniej w Haridwarze na jakiejś religijnej imprezie nie obyło się bez ofiar, wiem, bo pisali w gazetach) wrzucają do niej łatwopalne materiały, składają ręce coś tam przy okazji pokrzykując i idą dalej. Znaczy są pchani.

Od rana ulicami przelewa się rzeka ludzi, myślałem, że pierwszego mojego dnia tutaj jest ciasno, ale nie, ciasno jest ostatniego dnia. Pojawiają się znikąd, idą część nie wiadomo dokąd, część może na 14-kilometrową rundkę wokół pobliskiej góry (sam się raz przeszedłem, szału nie ma, ale jest parę małych świątyń, czasem jakiś ksiądz zaciągnie do środka i powie co to za świątynia, inny czymś poczęstuje, generalnie miło, tylko gorąco), a część na szczyt góry.

C.D.N.

Trochę przed 5 rano przyjeżdża autobus 27B jadący na dworzec autobusowy skąd jadę prościutko do Tiruvannamalai. Nazwy miast tu są trochę długie, więc Tamilowie sami je sobie skracają, na tablicy zamiast pełnej nazwy jest T.V.Malai.

Dojeżdżam, wysiadam, szukam noclegu. Pierwszych kilka hoteli już zapchanych. Gdzieś dalej trafiają się klity za 2000ru (ponad 130pln), kolejne znowu zapchane, w końcu jakiś za 4000ru za 4 noce, 500 za pierwszą, 3500 za 3 pozostałe. Nie jest dobrze, ale tego się spodziewałem, ludzie zjechali na tutejsze święto Karthikai Deepam (co według mojej wiedzy oznacza „pełnia w miesiącu Karthikai”) i znalezienie czegoś sensownego może być trudniejsze niż w Pushkarze. Łażę jeszcze trochę, znajduję spanie na pierwszą noc za 200, na kolejne 3 noce idę do innego hotelu gdzie wytargowuję 900/noc. Drogo.

A do Tamilów ja na razie zastrzeżeń nie mam, tylko nie idzie się dogadać, mój słownik tamilski to jakieś 10 podstawowych słówek (dzień dobry, chodź tu, daj kawę, dziękuję, idź już), literki znam dwie, dobrze, że cyfr używają normalnych a nie swoich wynalazków jak np. w Bengalu jednym czy drugim. Jedzenie takie sobie, głównie ryż lub średnio zjadliwe przetwory z ryżu, do tego jakieś równie średnie sosiki. Przynajmniej zdarzają się fajne cukiernie i mniej lub bardziej znane owoce.

C.D.N.

Spoko, ale nie na tyle, żeby tu zostawać dłużej. Po noclegu w Shakumbari Guest House za 200ru (spory pokój z tv i łazienką) na Jassa Rd spadam z rana na autobus do Ramnagaru, który wg. pani z okienka jeździ co pół godziny, a wg. praktyki trochę rzadziej. Na dworcu jestem trochę przed 7ą rano, autobus mam dopiero o 8ej i to nie do Ramnagaru tylko do trochę zakręconego Kashipuru, z którego PKSa do Ramnagaru trzeba łapać na ulicy, bo z dworca nic nie jeździ (podobno, ktoś mi mówi, że jeździ i będzie za 5-10 minut, ale się nie doczekałem). I w Kashipurze i 30km dalej w Ramnagarze (drogo tu, hotel Rameshwaram 250ru za średni pokój bez tv i łazienki, co prawda w hotelu obok mówili, że za tyle to tu się nie da, ale ja już wiem, że im nie można wierzyć) ludzie patrzą na mnie jak na ufo, innych białasów sam też nie spotkałem. Co chwila słyszę hello, how are you itp., w knajpce przy dworcu mogę wybrać pomiędzy rybą a kurczakiem (w swoim hotelu pan mówi, że mięsnej knajpy nie znajdę, ale im nie można wierzyć) – to wszystko sprawia, że czuję się prawie jak w Bangladeszu, brakuje tylko zaproszeń na herbatkę.

Żeby być przygotowanym na dalszą podróż na wysokościach ok. 2000m kupuję sobie jakiś wieśniacki sweter i ciepłe skarpetki, nie wiem czy zakładając do tego wszystkie pozostałe ubrania będzie mi choć trochę ciepło, ale więcej niż 300-400ru nie chcę inwestować. Na pewno da się taniej, ale z niewiadomych mi przyczyn większośc sklepów jest pozamykanych i wybór jest niezbyt duży.

Bus do Almory jest o 10.30, niestety nie zajeżdża na dworzec i go przegapiam. Pan w dworcowej kanciapie mówi, że już pojechał i choć wygląda na to, że jedynym jego źródłem informacji jest zegarek i wiara w punktualność PKSów, to chyba jednak muszę mu uwierzyć. Z ulicy łapię busa do Ranikhetu, prawie 2000m npm ale póki świeci słońce sam krótki rękawek wystarcza, dopiero wieczorem zakładam kilka kolejnych warstw. Miały być widoki na Himalaje, ale trochę mgliście jest i niewiele widać. Na jedną noc melduję się w hotelu Rajdeep na głównej ulicy. Białasów nie ma. W moim hotelu jest jakaś impreza ślubna, ale goście szybko się przenoszą gdzieś indziej. W ogóle ślubne samochody, orkiestry czy dekoracje na domach widzę tu i w innych miastach co chwilę.

Widoczek się pojawił z rana, gdzieś daleko jakieś białe szczyty, okolice Nanda Devi. Cieawszy widoczek jest z autobusu do Almory, jedziemy nad chmurami, ponad nimi mniejszcze zalesione góry a nad Himalaje. Po chwili wjeżdżamy w te chmury i już nie nie widać. Dopiero parę km przed Almorą i chmury opadły i my się wznieśliśmy, więc zaczynają się pojawiać widoczki, jednak bez Himalajów.

High Bank, region, w którym sobie mieszkam, jest w sumie całkiem przyjazny. Z dala od aśramów i turystycznego hidnusko-zagranicznego tłoku, a jednocześnie jest sporo hoteli i jest w czym wybierać cenowo. Są też sensowne knajpy, oraz internet WiFi za 10INR za godzinę, a czasami nawet w cenie pokoju. I ciepła woda – coś co się zdecydowanie przyda, bo jest chłodno, w porywach do zimno.

Część terenów, do których chciałem się wybrać po Rishikeshu jest zamknięta, cały czas jeszcze nie wiem co dalej.